Hồng ban nút không dễ chẩn đoán và có diễn biến hết sức phức tạp, do đó thông tin chính xác về căn bệnh này là rất cần thiết để giúp bệnh nhân hợp tác tốt với bác sĩ. Vậy, bạn đã biết gì về hồng ban nút? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về căn bệnh này trong bài viết dưới đây.
Hồng ban nút là gì?
Hồng ban nút (EN) là một dạng tổn thương viêm da, gây ra những vết đỏ, đau thường xuất hiện ở mặt trước của đoạn dưới gối và chi dưới. Quá trình viêm có thể kéo dài vài tuần, sau đó các nốt đỏ tự co lại và tổn thương phẳng nhưng để lại vết bầm tím trên da. Bệnh là một dạng phản ứng quá mẫn chậm với nhiều loại kháng nguyên khác nhau, có thể xảy ra cùng lúc với các bệnh lý nền, do sử dụng thuốc điều trị hoặc không rõ nguyên nhân.
Những yếu tố dễ gây bệnh hồng ban nút gồm: thương hàn; dịch hạch; giang mai; lao; bạch cầu đơn nhân; nhiễm xoắn khuẩn Leptospira; viêm gan siêu vi B, C; nhiễm khuẩn Blastomycosis, Mycoplasma, Histoplasma, nấm, chlamydia và liên cầu; viêm loét đại tràng; bệnh Bechet; thấp khớp; ung thư hạch; Hodgkin; bệnh bạch cầu; bệnh viêm ruột; bệnh sarcoidosis; do mèo cào; do sử dụng thuốc nhóm sulfa, viên ngậm strep, thuốc tránh thai, thuốc nội tiết estrogen;… Dù vậy, vẫn có quá nửa trường hợp bị hồng ban nút mà không rõ nguyên nhân.
Biểu hiện của hồng ban nút
Hồng ban nút thường bắt đầu với những triệu chứng giống với cúm như bị sốt, đau toàn thân. Các nốt hồng ban nút thường gặp ở vùng trước mào xương chày hoặc cánh tay, mắt cá chân, bắp chân, bắp đùi, mông với kích thước khoảng 2 – 6cm. Trong tuần đầu, tổn thương căng cứng và đau nhiều. Đến tuần thứ 2, các nốt hồng ban nút có thể biến đổi tính chất, trở thành ổ áp xe nhưng không lở loét hoặc mưng mủ.
Sau một vài ngày, nốt hồng ban dần trở thành màu tím rồi mờ dần trong vài tuần cho tới khi chỉ còn một màu nâu phẳng. Những triệu chứng có thể xuất hiện đồng thời bao gồm mệt mỏi toàn thân, đau khớp, sốt, da đỏ, bị kích ứng / viêm / sưng chân hoặc ở những khu vực khác nổi hồng ban nút.
Thông thường, các triệu chứng của hồng ban nút tập trung chủ yếu ở các khớp và da. Một đợt bùng phát hồng ban nút có thể kéo dài trong 2 tuần, trong khi những nốt hồng ban mới vẫn liên tục xuất hiện trong 3 – 6 tuần. Trung bình cứ khoảng 2 tuần, một hồng ban nút bắt đầu chuyển từ màu đỏ tươi sang xanh và tím bầm rồi thoái hoá nhạt màu dần, chuyển dần sang màu vàng, bắt đầu tróc vảy và để lại vết thâm đen.
Trong khi đó, các triệu chứng sưng phù mắt cá chân và đau nhức cẳng chân có thể diễn ra trong nhiều tuần. Bệnh nhân cũng có thể bị nổi hạch lympho ngoại biên trong trường hợp do nhiễm khuẩn hoặc bệnh lý ác tính đi kèm.
Theo báo Sức Khoẻ Đời Sống, trên 50% trường hợp mắc hồng ban nút đều cảm thấy đau khớp, cảm giác này bắt đầu trong quá trình nổi hồng ban nút hoặc xuất hiện trước đó từ 2 – 4 tuần. Người bệnh có thể bị cứng khớp vào buổi sáng, tuy khớp nào cũng có thể bị thương tổn song phổ biến nhất là khớp cổ tay, khớp gối và mắt cá chân. Triệu chứng cứng khớp có thể kéo dài tới nửa năm nhưng các khớp không bị huỷ hoại, dịch khớp không có yếu tố thấp khớp.
Bệnh hồng ban nút cần chẩn đoán phân biệt với các bệnh có các ban như trong viêm da bán cấp hoặc mạn tính. Giai đoạn đầu cần phân biệt với các bệnh viêm quầng, vết côn trùng cắn, sẩn mề đay cấp tính, viêm tắc tĩnh mạch nông, viêm tắc tĩnh mạch dạng nốt. Giai đoạn bệnh tiến triển cần phân biệt với viêm nút quanh động mạch, viêm mạch hoại tử…
Cách xử trí khi bị hồng ban nút
Khi bệnh nhân đã được chẩn đoán bị hồng ban nút, các bác sĩ sẽ đi tìm nguyên nhân bệnh lý nền để có thể điều trị bệnh lý nền đó cùng những triệu chứng thương tổn da. Việc quan trọng hơn cả là phải làm rõ được nguyên nhân gây bệnh, chẳng hạn là do một số bệnh lý nền hay do sử dụng các loại thuốc để chữa những bệnh khác. Qua đó, các bác sĩ sẽ lựa chọn phác đồ điều trị hồng ban nút sao cho hiệu quả và phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
Thuốc điều trị bệnh hồng ban nút gồm: Dung dịch Iodua kali giúp thu nhỏ các nốt viêm đỏ; potassium iodide giúp giảm đau khớp và sốt, giảm tính nhạy cảm của thương tổn; thuốc chống viêm, colchicine, cortisone làm giảm phản ứng viêm;…
Nếu được điều trị sớm trong thời gian những tổn thương chỉ vừa xuất hiện, bệnh nhân hồng ban nút sẽ có đáp ứng tốt hơn hẳn các trường hợp điều trị muộn. Do đó, mọi người cần nắm vững những biểu hiện của bệnh hồng ban nút để sớm phát hiện bệnh và điều trị kịp thời.
Bệnh nhân hồng ban nút cần hạn chế vận động, nghỉ ngơi tại giường để hạn chế sự bùng phát của bệnh và giúp việc điều trị hiệu quả hơn. Tuy thường gây cảm giác đau đớn và khó chịu song hồng ban nút không gây ra những tổn thương ở các cơ quan nội tạng. Dù vậy, bệnh nhân hồng ban nút vẫn cần được theo dõi lâu dài.
Tóm lại, khi bệnh nhân đã được chẩn đoán bệnh hồng ban nút cần phải điều trị sớm trong thời gian sang thương vừa xuất hiện sẽ có đáp ứng tốt hơn so với trường hợp điều trị muộn. Do vậy, chúng ta cần nắm vững các dấu hiệu của bệnh để có thể phát hiện và điều trị bệnh sớm. Trong thời gian điều trị, bệnh nhân cần nghỉ ngơi tại giường và hạn chế vận động để việc điều trị hiệu quả hơn và có thể hạn chế sự bùng phát của bệnh.