Gàu là gì?
Trước khi tìm hiểu những nguyên nhân khiến gàu xuất hiện trên da đầu bạn, chúng ta cần biết khái niệm của tình trạng này. Gàu là bệnh mạn tính xuất hiện ở da đầu, biểu hiện của bệnh là làm bong tróc những mảnh da chết trên da đầu và triệu chứng này có thể từ mức độ nhẹ đến nặng. Trong trường hợp hiếm, gàu gây ra tình trạng rụng tóc nếu không được điều trị. Các vảy gàu có thể tự rơi xuống trên vai. Đôi khi, bạn có thể cảm thấy khô và ngứa.
Thông thường, khi tế bào da đầu cũ chết đi và tế bào mới hình thành sẽ tạo ra các vảy nhỏ bong ra. Tuy nhiên, trong trường hợp bạn bị gàu, lượng tế bào cũ sẽ bị huỷ hoại nhiều và từ đó tạo ra những vảy lớn rơi xuống. Tình trạng này không chỉ gây mất thẩm mỹ, làm bạn kém tự tin mà còn có thể gây ửng đỏ da đầu, tạo cảm giác khó chịu.
Hiện tượng gàu có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào, không phân biệt giới tính. Đặc biệt, những người trong độ tuổi 20 thường có tỷ lệ bị gàu nhiều nhất. Ở giai đoạn đầu, lượng gàu còn chưa nhiều và chưa rơi xuống nên chúng ta ít chú ý tới vấn đề này. Tuy nhiên, khi gàu thường xuyên xuất hiện, nếu không biết cách trị gàu và chăm sóc da đầu cho đúng, bạn có thể khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn rất nhiều.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ bị gàu
Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ gây ra gàu, chẳng hạn như:
- Tuổi tác: gàu thường bắt đầu ở tuổi trưởng thành và tiếp tục diễn ra tới tuổi trung niên. Tuy nhiên, không có nghĩa là người lớn tuổi sẽ không có gàu. Đôi khi, tình trạng này có thể kéo dài cả đời.
- Hormone nam: vì tỷ lệ nam giới bị gàu cao hơn phụ nữ, nên người ta cho rằng nguyên nhân có thể là do hormone nam.
- Tóc dầu và da dầu: có làn da và tóc quá nhờn sẽ dễ bị gàu do nấm malassezia ăn các loại dầu trên da đầu của bạn.
- Bệnh thần kinh: như bệnh Parkinson, HIV hoặc những bệnh gây suy giảm miễn dịch khác cũng có thể gây ra viêm da tiết bã.
Nguyên nhân khiến gàu xuất hiện trên da đầu bạn
Gàu có thể là do sự hoạt động bình thường của các lớp da, cũng có thể do dầu gội không phù hợp, được gọi là hiện tượng gàu không do bệnh lý. Tuy nhiên, gàu cũng có thể là biểu hiện của một bệnh lý nào đó trên cơ thể. Nhìn chung, có thể phân biệt 2 tình trạng này dựa vào nguyên nhân khiến gàu xuất hiện trên da đầu bạn.
Gàu không do bệnh lý
- Do khô da: Đây là tình trạng thường gặp trong mùa đông, khi không khí lạnh, hanh khô và con người thường xuyên để phòng điều hoà quá nóng, từ đó gây ra hiện tượng ngứa ngáy, bong da đầu. Những mảnh gàu do khô da thường nhỏ và ít dầu hơn so với các nguyên nhân khác khiến gàu xuất hiện trên da đầu bạn.
- Do da nhờn: Khi bạn bước vào tuổi dậy thì, lượng chất nhờn do tuyến bã nhờn tiết ra bắt đầu nhiều hơn. Khi tuyến bã nhờn tiết nhiều chất nhờn hơn, đồng thời gàu cũng tăng cường xuất hiện ở vùng da đầu phía trước. Các vảy trắng, mỏng, đôi khi là từng tảng to, sờ vào thấy ẩm ướt và nhờn. Với những người bị gàu do da nhờn, từ khoảng 2 ngày sau khi gội đầu sẽ cảm thấy vô cùng ngứa ngáy khó chịu.
- Do dầu gội không phù hợp: Thói quen gội đầu liên tục mỗi ngày, dùng dầu gội có chất tẩy mạnh hoặc dùng quá nhiều dầu gội cho một lần gội cũng có thể là nguyên nhân khiến gàu xuất hiện trên da đầu bạn. Lý do là bởi việc này đã vô tình tẩy hết lớp ceramide bảo vệ trên da đầu, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi nấm và vi khuẩn ký sinh trên da đầu sinh sôi phát triển, trở thành tác nhân gây bệnh. Nếu thấy có hiện tượng rụng tóc, ngứa ngáy da đầu và có nhiều gàu trắng nhỏ vụn rơi xuống, bạn nên xem xét đổi dầu gội đầu. Không nên sử dụng dầu gội một cách tuỳ tiện mà nên chọn một loại dầu gội thích hợp có chứa hàm lượng chất tẩy không quá cao, hoặc có thể dùng chanh và bồ kết để gội đầu, giúp da đầu có điều kiện hồi phục trở lại.
- Do ít gội đầu: Việc không gội đầu thường xuyên (chẳng hạn trên 1 tuần mới gội 1 lần) cũng gây ngứa và làm cho da đầu xuất hiện nhiều gàu hơn. Khi quá lâu không gội đầu, lớp tế bào chết sẽ tích tụ lại, kết hợp với mồ hôi và bụi bẩn tạo thành vảy dày làm bít tắc các lỗ nang lông, cản trở quá trình hô hấp qua da đầu và khiến da đầu dễ mắc bệnh.
Gàu do bệnh lý
- Do nấm: Khi gặp điều kiện thuận lợi, các chủng nấm sẽ sinh sôi phát triển và gây bệnh. Những sợi nấm có khả năng tiêu huỷ được chất sừng trên bề mặt da, tóc và móng. Khi gây bệnh trên đầu, chúng sẽ khiến da đầu bong ra tạo thành những mảng trắng trong như gàu, làm đỏ da và có bờ sẩn mọc quanh vùng tổn thương, đôi khi đi kèm gãy hoặc rụng tóc. Bệnh nấm gây gàu này có thể lây từ người này sang người khác với tổn thương tạo thành từng mảng trên da đầu.
- Do viêm da tiếp xúc: Một số người sử dụng dầu gội đầu, thuốc nhuộm tóc, keo xịt tóc, thuốc uốn tóc,… không phù hợp và bị dị ứng với một thành phần nào đó trong các sản phẩm này sẽ có nguy cơ mắc bệnh viêm da tiếp xúc. Người bị viêm da tiếp xúc nặng có thể gây tiết dịch, mọc mụn mủ, mụn nước, chảy nước và cần phải đi khám bác sĩ da liễu. Các trường hợp nhẹ, không bị tổn thương lớn trên da thì sẽ chỉ cảm thấy hơi ngứa và bong vảy nhẹ trên da đầu trông giống như gàu. Nếu tìm ra và giải quyết được nguyên nhân khiến gàu xuất hiện trên da đầu bạn do viêm da, tình trạng gàu sẽ giảm rõ rệt.
- Do viêm da tiết bã: Bệnh lý này không chỉ ảnh hưởng xấu tới da đầu mà còn làm tổn thương các vùng da tiết nhiều chất nhờn như ở phía sau lưng, phía trước ngực, sau tai, hai bên cánh mũi, đầu hai lông mày, da đầu phía trước. Trên da đầu người bị viêm da tiết bã thường có vảy bong dày, màu trắng hoặc hơi ngả vàng, có thể hơi ẩm ướt hoặc khô.
- Do bệnh vảy nến: Rất nhiều người bị bệnh vảy nến có biểu hiện ban đầu là bong da trên đầu. Nhiều trường hợp, bệnh chỉ tồn tại trên da đầu một thời gian dài hoặc thậm chí là suốt đời. Khi bị gàu do bệnh vảy nến, trên da đầu xuất hiện những vảy trắng mủn như khảm xà cừ, các vảy này bong rất nhiều hoặc có thể đóng thành từng lớp dày, nền da bên dưới ửng đỏ hoặc nổi sần lên kèm theo cảm giác ngứa ngáy.
Cách điều trị gàu
Tình trạng gàu đa phần có thể kiểm soát được nhưng quá trình điều trị đòi hỏi bạn cần phải bền bỉ, kiên nhẫn và phải xác định được rõ nguyên nhân khiến gàu xuất hiện trên da đầu bạn.
Nếu nguyên nhân khiến gàu xuất hiện trên da đầu bạn là do nấm thì các loại dầu gọi chăm sóc tóc thông thường chỉ giúp loại bỏ gàu và giảm ngứa tạm thời. Nếu muốn điều trị tận gốc vi nấm gây gàu, bạn có thể dùng dầu gội đặc trị có chứa thành phần Ketoconazole 2% để gội đầu 2 lần/tuần, sử dụng liên tục trong 2 – 4 tuần.
Ngoài ra, để tránh nấm lây lan trên diện rộng, người bị gàu cần vệ sinh sạch sẽ mũ bảo hiểm, mũ đội đầu và các đồ dùng cá nhân khác như khăn tắm, khăn lau; tuyệt đối không dùng chung khăn lau, lược,… Bên cạnh đó, việc duy trì thói quen chăm sóc tóc và da đầu một cách khoa học như sau sẽ giúp kiểm soát gàu và ngăn không cho nấm, vi khuẩn phát triển:
- Thường xuyên gội đầu để rửa sạch những dầu, bã nhờn dư thừa trên da đầu.
- Tránh lạm dụng những loại mỹ phẩm dành cho tóc.
- Để tóc khô tự nhiên, hạn chế dùng máy sấy tóc.
- Tránh gãi những vùng da đầu bị ngứa.
- Học cách kiểm soát stress.
- Duy trì chế độ ăn uống khoa học, ăn nhiều rau củ, trái cây tươi và các loại ngũ cốc nguyên hạt.
- Không để tóc ẩm khi đi ngủ
Vừa rồi, chúng tôi đã cung cấp cho bạn những nguyên nhân gây ra tình trạng gàu xuất hiện trên da đầu. Hi vọng rằng đây sẽ là những thông tin bổ ích, giúp bạn hiểu được tình trạng bệnh lý mà mình đang gặp phải để có hướng điều trị thích hợp, không còn mối lo ngại nào làm ảnh hưởng đến sinh hoạt cũng như cuộc sống của bạn.