Con số báo động về tỷ lệ người sử dụng rượu, bia ở Việt Nam
Ngày 21/11, phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết: Việc sử dụng rượu, bia của Việt Nam có xu hướng gia tăng rất rõ rệt. Việt Nam đứng thứ 2 trong 10 nước Đông Nam Á về tỷ lệ người sử dụng rượu, bia. Đây là con số đáng báo động. Bên cạnh đó, tác hại trước mắt của việc sử dụng rượu, bia là tai nạn giao thông, bạo lực gia đình, mất an ninh, an toàn trật tự xã hội… Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long: “Nếu không có biện pháp mạnh tay để hạn chế tình trạng sử dụng rượu bia thì Việt Nam sẽ là quốc gia đứng đầu về sử dụng rượu bia chứ không phải là thứ 29 trên thế giới như hiện nay”.
Rượu, bia gây ra những tác hại về sức khỏe và nhiều vấn đề xã hội nghiêm trọng
Trình bày tại hội thảo, đại diện Trung tâm nghiên cứu Chính sách và Phòng chống Chấn thương, Trường Đại học Y tế công cộng cho biết, theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), tại Việt Nam, chỉ trong 5 năm (2011-2015), tỷ lệ sử dụng rượu bia ở nam giới (độ tuổi 24 -64 tuổi) đã tăng từ 69,6% lên 80,3%; ở nữ giới tăng từ 5,6% lên 11,2%. Trong số nam giới sử dụng rượu bia năm 2015 có 44,2% sử dụng rượu bia ở mức nguy hại và 47,9% điều kiển phương tiện cơ giới sau khi sử dụng rượu bia.
Từ năm 2005 – 2010, mức tiêu thụ rượu bia bình quân đầu người ở Việt Nam từ 15 tuổi trở lên tăng gấp đôi (từ 3,8 lít/người lên 6,6 lít/người). Việt Nam trở thành quốc gia có mức tiêu thụ bia đứng thứ 2 các nước ASEAN và xếp thứ 3 châu Á.
Cũng liên quan đến vấn đề sử dụng rượu bia tại Việt Nam, trước đó, tại một hội thảo về vấn đề này, Ths. Trần Quốc Bảo – Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, theo con số thống kê tính đến tháng 1/2016 Việt Nam tiêu thụ khoảng 3,4 triệu lít và 70 triệu lít rượu. Đặc biệt, thống kê còn cho thấy, mỗi năm Việt Nam còn tiêu thụ khoảng 200 triệu lít rượu không chính thống được nấu ở trong dân. “Nếu tính trung bình, một người nam giới trưởng thành uống khoảng 27,4 lít cồn nguyên chất, đây là con số rất đáng báo động và là một trong số những quốc gia đứng hàng đầu thế giới về tỷ lệ này”- ThS Bảo nói
Bàn về tác hại của lạm dụng rượu bia, bà Vũ Thị Minh Hạnh, Viện Chiến lược và Chính sách Y tế (Bộ Y tế) cho hay, rượu, bia là một chất gây hại, tác động bất lợi trực tiếp và gián tiếp đến nhiều cơ quan của cơ thể. Sử dụng rượu, bia dù ít vẫn có mối quan hệ nhân quả với 7 loại ung thư (vú, vòm họng, tế bào vẩy thực quản, gan, dạ dày…) và có mối liên hệ với một số loại ung thư khác (tụy, máu, tế bào bạch hầu…); đồng thời, làm chậm khả năng xử lý khi điều khiển các phương tiện khi tham gia giao thông. Sử dụng rượu, bia gây hậu quả nghiêm trọng đối với lứa tuổi vị thành niên và thanh niên như chậm phát triển não bộ, tăng nguy cơ quan hệ tình dục, tự tử, sát thương, giảm kết quả học tập.
Bên cạnh đó, bà Hạnh cũng nhấn mạnh đến việc tỷ lệ trẻ em chịu hậu quả từ việc sử dụng rượu, bia của người khác tại Việt Nam là cao nhất như bị đánh đập bởi người sử dụng rượu, bia; phải chứng kiến bạo lực nghiêm trọng trong gia đình; bị bỏ mặc, thiếu sự chăm sóc của người lớn; gia đình không còn tiền để chi cho những nhu cầu thiết yếu của trẻ…
Còn nhiều hạn chế và khoảng trống pháp luật về phòng chống tác hại của rượu, bia
Tại hội thảo, Bà Trần Thị Trang- Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) nêu rõ, Việt Nam hiện vẫn còn nhiều hạn chế và khoảng trống pháp luật về phòng chống tác hại của rượu, bia. Cụ thể là thiếu các qui định về kiểm soát đối với bia; tuyên truyền, giáo dục về tác hại của lạm dụng rượu, bia chưa được quan tâm đúng mức; quảng cáo, khuyến mại và tài trợ đối với rượu, bia còn chưa được kiểm soát chặt; các qui định về hạn chế tính sẵn có và nhu cầu sử dụng rượu, bia còn thiếu rất nhiều; chưa có qui định liên quan đến can thiệp y tế đối với tác hại của lạm dụng rượu, bia.
Do đó, gánh nặng về việc lạm dụng rượu, bia sẽ ngày càng lớn nếu Nhà nước không đáp ứng kịp thời về chính sách, pháp luật, đặc biệt là pháp luật về phòng chống tác hại của rượu, bia. Những tồn tại, hạn chế của hệ thống pháp luật về phòng chống tác hại của rượu, bia cần phải được sửa đổi, bổ sung và tăng cường hiệu lực. “Để giải quyết được vấn đề này, Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia cần thiết được ban hành để tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho công tác này… “- Đại diện Vụ Pháp chế kiến nghị
Tại hội thảo, các đại biểu đã có nhiều kiến nghị như: Khẩn trương hoàn thiện hành lang pháp lý để kiểm soát cung và cầu nhằm giảm thiểu tác hại do lạm dụng rượu, bia gây ra. Hậu quả của rượu, bia không chỉ là vấn đề của y tế công cộng và còn là vấn đề xã hội đòi hỏi có sự tham gia giải quyết liên ngành theo định hướng phát triển bền vững với mỗi cá nhân, gia đình và xã hội. Đồng thời, các đại biểu cũng đề nghị Quốc hội sớm đưa “Luật Phòng, chống tác hại rượu, bia” vào chương trình nghị sự xây dựng Luật năm 2017 của Quốc hội; nghiên cứu và xem xét việc sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm thuốc lá và rượu, bia…