Húng thơm trắng – é trắng (tiếng Anh là basil, hạt é tiếng Anh là basil seed và lá é tiếng Anh là basil leaf) thường được biết đến bởi hạt của nó hay được dùng trong việc nấu chè hoặc pha đồ uống, nước giải khát. Phần thân và cành thì hay được sử dụng trong việc làm gia vị và điều chế các bài thuốc dân gian. Vậy thực hư loại cây này là gì?
1. Giới thiệu về cây húng thơm trắng – é trắng
Húng thơm trắng – é trắng (hay còn được gọi là cây húng trắng) là một loài cây vô cùng quen thuộc ở nước ta và được trồng quanh năm. Đây là loại cây cũng khá phổ biến và thường xuất hiện với vai trò làm rau ăn trong bữa cơm gia đình Việt và làm thuốc, chỉ sau 1 tháng gieo hạt là bạn đã có thể thu hoạch.
Cây húng thơm trắng – é trắng
Tại vùng núi Tây Nguyên và một số các tỉnh Nam Trung Bộ, đặc biệt là ở vùng đất Phú Yên, đại đa số người dân đều sử dụng lá của cây é trắng để làm gia vị trong các món lẩu gà, gà hấp, gà nướng… với cách chế biến đặc trưng là giã nhuyễn trộn muối chấm, pha nước chấm thịt nướng hoặc nước chấm hải sản.
Trên lãnh thổ Việt Nam, cây é trắng thường rất hay bị nhầm lẫn với cây húng quế, một phần là do đây là hai loại cây rất dễ mọc, dễ trồng và hình dáng bề ngoài cũng khó phân biệt. Tuy nhiên, nếu như chú ý kỹ thì chúng ta có thể thấy hoa và thân của cây é trắng có khá nhiều lông tơ màu trắng (hay còn được biết đến là cây húng quế lông), còn loại húng quế thuần thường thì có màu tím và không có lông (hay được biết đến là cây é tía).
Đặc điểm
– Hạt giống cây é trắng (tên khoa học: Hoary Basil Seeds) thuộc về nhánh của loại rau húng quế.
– Cây có thân vuông và có sự rẽ nhánh từ gốc, é trắng thường phát triển thành bụi cây có chiều cao rời vào khoảng 50 – 100cm. Chiều cao của cây trưởng thành khoảng 50cm, quanh thân và lá cây đều có lông tơ trắng.
– Lá cây có màu xanh lục nhạt và có viền răng cưa, hình bầu dục, gốc tròn, đỉnh nhọn và khi vò thì có tỏa ra một mùi thơm đặc trưng (mùi hương này được mô tả là sự trộn lẫn giữa mùi của lá chanh và lá sả).
Hạt é trắng
Hạt é (hay quả é) có kích thước hình bầu dục đặc trưng với kích thước vô cùng nhỏ như hạt vừng, màu xám đen và bề mặt hạt khá trơn nhẵn. Hạt é có một đặc tính là hút nước nhanh và mạnh. Hạt sẽ tạo thành một màng nhầy bao quanh hạt mỗi khi ngâm hạt lâu dưới nước.
– Hoa của cây é trắng có màu trắng, nhỏ.
Một số thông tin thêm
– Tên khoa học của loại cây này là “Ocimum Basilicumvar. Pilosum.”
– Cây thuộc vào họ Hoa môi (Lamiaceae)
– Một số tên gọi khác của cây có thể kể đến như trà tiên, tiến thực, hương thảo, húng lông, húng quế trắng…
2. Thành phần và tác dụng của húng thơm trắng – é trắng
Trong cây é trắng có chứa hàm lượng tinh dầu từ 2.5% – 3%, hàm lượng này có thể đạt mức cao nhất khi cây ra hoa với 5%. Trong tinh dầu của cây é trắng lại có đến tận 75% Citral, còn lại là những hỗn hợp các chất khác như polyphenol, acid rosmarinic, flavonoid, thymol, quercetin, acid caffeic…
Theo nền y học cổ truyền, hầu hết các bộ phận (bao gồm lá, cành và hạt) của cây húng thơm trắng – é trắng đều có tác dụng chữa bệnh. Tuy nhiên, khi thu hoạch cây é trắng để chế biến các loại thuốc, chúng ta nên chú ý chỉ lấy hạt ở những quả đã già, hái thân và lá khi cây mới đâm nụ (chưa nở hoa), đồng thời có thể chiết xuất tinh dầu từ lá cây này.
Lá và cành
Trong nền ẩm thực Việt Nam, cành é và lá é thường được sử dụng như là một loại rau và đồng thời cũng có thể sử dụng như một cây thuốc, bên cạnh đó, còn có thể ép lấy tinh dầu để sử dụng. Hiện nay, món ăn nổi tiếng có sự góp mặt chủ đạo của lá é chính là “lẩu rau é thịt gà” tại vùng đất Tuy Hòa đang được nhiều người yêu thích.
Món ăn đặc trưng từ cây húng thơm trắng – é trắng
Theo thực nghiệm, cả cành và lá é đều có vị cay và mang tính nhiệt, sở hữu một mùi thơm vô cùng đặc trưng. Trong y học, cành và lá é đều có tác dụng có thể chữa một số loại bệnh như viêm bàng quang, chảy máu chân răng, cảm cúm, chướng bụng…
Hạt cây é trắng
Với nền y học đang ngày càng phát triển, những tác dụng nổi bật nhất cho sức khỏe con người mà hạt ế có thể đem lại cũng được xác định một cách rõ ràng. Theo nghiên cứu mới nhất gần đây, trong hạt é có chứa một lượng lớn chất nhày giúp làm giảm lượng cholesterol xấu ư và ngăn cản chất béo có hại đi vào cơ thể, đồng thời nước ép từ hạt é có thể chữa bệnh rôm sảy.
Với nền y học cổ truyền ngàn năm, từ xa xưa, cha ông ta đã xếp hạt é vào hàng dược phẩm mang tính hàn, có tác dụng hiệu quả trong việc giải nhiệt, thông họng, cầm máu cam, thông đại – tiểu tiện, nhuận tràng, giảm viêm đường tiết niệu, đau mắt đỏ… và nhiều bệnh dân gian khác. Hạt é cũng thường xuyên xuất hiện trong các bài thuốc dân gian được truyền lại đến ngày nay.
Không giống với một số loại dược phẩm khác, nước hạt é có thể sử dụng hàng ngày để thay cho nước uống thông thường, và có thể dùng thường xuyên với chức năng giải nhiệt mà không lo xảy ra tác dụng phụ. Đây là loại thức uống được rất nhiều người yêu thích trong những ngày hè nóng nực.
Bên cạnh đó, món chè hạt é cũng là một trong các món ăn ngon miệng và có lợi cho sức khỏe, thường được kết hợp cùng với thạch đen, dừa nạo… và một số loại hoa quả để tăng thêm hương vị và dinh dưỡng.
3. Một số bài thuốc từ húng thơm trắng – é trắng
Với đặc trưng là vị cay, mùi hương ấn tượng, tính ấm nên húng thơm trắng – é trắng được sử dụng rất nhiều trong các bài thuốc trị bệnh. Cụ thể có thể kể đến một số bài thuốc như:
Điều trị chứng ăn không tiêu, đau bụng, nôn mửa
Để điều trị được chứng bệnh đau bụng, ăn không tiêu, hay bị nôn mửa, bạn có thể dùng bài thuốc từ cây é trắng. Cụ thể là, lấy khoảng 10-20g cành lá e đem phơi khô, sau đó cắt nhỏ, hãm lấy nước uống trong ngày. Uống liên tục trong 3-5 ngày để thấy hiệu quả rõ rệt.
Hạt é trắng điều trị bệnh rất tốt
Trị bệnh táo bón
Sử dụng khoảng 5-10g hạt é ngâm trong 100ml nước ấm, ngâm đến khi nào thấy một lớp nhầy trắng, nhớt bao quanh hạt é thì thêm đường vào, khuấy đều lên rồi uống.
Điều trị bệnh đau đầu, cảm cúm, sốt
Sử dụng khoảng 20-30g lá é tươi, có thể dùng riêng hoặc kết hợp với các loại lá khác như lá chanh, lá bưởi, hương nhu, cúc tần… mỗi loại 10g. Đem lá đi nấu nước rồi ngồi xông để ra mồi hôi giúp bệnh nhanh khỏi hơn.
Trị tưa lưỡi, chảy máu chân răng, viêm lợi
Rửa sạch 30g lá é tươi và ép cùng 30g lớp vỏ lụa ở mặt trong vỏ cây sổ rồi chia làm nhiều lần ngậm trong ngày. Thực hiện kiên trì theo phương pháp này sẽ thấy được hiệu quả một cách rõ rệt.
Điều trị viêm thận, đái rắt, viêm bàng quang
Với cách điều trị bệnh này, bạn hãy nhỏ khoảng 3-6 giọt tinh dầu é và pha chung với siro, nước tạo thành nhũ tương và uống trong ngày.
Không nên sử dụng cây é trắng quá nhiều
Tuy nhiên, khi dùng cây é trắng, bạn cũng nên lưu ý một số điều như sau khi sử dụng cây é trắng:
– Chỉ sử dụng hạt é ít nhất là một tiếng trước hoặc sau khi sử dụng các loại thuốc khác.
– Không sử dụng húng thơm trắng – é trắng khoảng một tuần trước khi sắp làm phẫu thuật
– Hạt é có tính năng hút nước vô cùng mạnh mẽ, nên nếu như không cung cấp đủ nước, hạt é có thể trương lên, gây tắc ruột
– Hạt é có tính nhuận tràng cao
– Phụ nữ có thai không nên sử dụng é trắng
4. Cách trồng cây é trắng – húng thơm trắng
Cây húng thơm trắng – é trắng quả thực là một loại cây có rất nhiều tác dụng vô cùng tuyệt vời khiến nhiều chị em yêu thích. Để trồng được loại cây này, cần rất nhiều yếu tố kết hợp với nhau như thời tiết, đất trồng, cách chăm sóc, bón phân như thế nào cho hiệu quả.
Bạn có thể mua hạt giống của cây húng thơm trắng – é trắng tại các cửa hàng và về nhà tiến hành gieo trồng. Nên chọn chất gieo trồng ở những nơi thoáng mát, bắt đủ ánh sáng và độ ẩm tốt cho sự phát triển của cây. Khi trồng cây, bạn cần để ý đến thời gian bón phân, tưới nước sao cho hợp lý để cây phát triển một cách tốt nhất.
Trên thực tế, có rất nhiều người muốn trồng loại cây đặc biệt này trong nhà nhưng không biết cách trồng và cách chăm sóc như thế nào là đúng?
Hoặc những chị em muốn chăm sóc cây nhưng vì công việc mà không có nhiều thời gian để chăm sóc cây, rau trong gia đình. Mọi lo lắng của bạn sẽ được T-Farm xua tan ngay lập tức với hệ thống trồng cây hiện đại ngay tại nhà.
Với T-Farm, dù bạn có ở xa đến như thế nào đi nữa, hoặc bạn có thể yên tâm làm việc mà không cần phải lo bất cứ điều gì về việc trồng cây. Bạn chỉ cần gieo giống xuống hố có sẵn của T-Farm, lựa chọn loại cây mình trồng trên ứng dụng của T- Farm, việc còn lại với hệ thống tự động sẽ giúp đỡ bạn chăm sóc cho cây.
Từ khâu cung cấp nước, cung cấp dinh dưỡng đến việc tạo ra ánh sáng thích hợp cho cây quang hợp và phát triển. Giờ đây, bạn có thể tự do trồng cây ngay trong nhà, trong phòng khách mà còn khiến cho không gian phòng đẹp hơn, có tính thẩm mĩ hơn.
Cho dù không ở nhà, bạn cũng dễ dàng có thể trồng cây và thu hạch cho gia đình bất cứ lúc nào.